Πυργί

Ολόκληρο το χωριό Πυργί, το οποίο βρίσκεται 25 χιλιόμετρα από την πόλη της Χίου, είναι ένα από χωριά που διατηρείται έτσι όπως κτίστηκε. Χαρακτηριστικά που κάνουν το χωριό μοναδικό είναι οι στενοί δρόμοι, αμέτρητες εκκλησίες και ο βυζαντινός ναός των Αγίων Αποστόλων του 13ου αιώνα σε συνδυασμό με τη μοναδική ασπρόμαυρη γεωμετρική διακόσμηση των εξωτερικών τοίχων των σπιτιών – ξυστά-. Το Πυργί έχει αναδειχθεί διατηρητέο μνημείο. Τα σπίτια του χωριού είναι σφιχτά δεμένα το ένα με το άλλο ώστε να σχηματίζουν ένα συμπαγή δομή. Τα σοκάκια είναι πλακόστρωτα και στενά. Αυτός ο τύπος φρουρίου, τετράγωνης και γωνιακής δομής, χτίστηκε για προστασία από τις συχνές επιδρομές των πειρατών και των Τούρκων, καθώς και για καλύτερη καλλιέργεια των μαστιχόδενδρων. Το χωριό βρίσκεται σε μικρές, άδενδρες κοιλάδες μακριά από τη θάλασσα. Οι εξωτερικοί τοίχοι περιλαμβάνουν γειτονικά παραπέτα με μικρούς πύργους στις γωνίες και μόνο μια θύρα, έτσι αν κάποιος κοιτάξει το χωριό απέξω, οι συνεχόμενοι τοίχοι των σπιτιών ακριβώς επειδή δεν έχουν πόρτες και παράθυρα δίνουν την αίσθηση του κάστρου. Μάλιστα στις γωνίες του χωριού υπήρχαν πύργοι. Οι κάτοικοι μπορούσαν να μπουν και να φύγουν από το χωριό μόνο μέσω μιας πόρτας η οποία βρίσκεται σήμερα στην τοποθεσία Κάτω Πόρτα.
Στο κέντρο του Πυργίου υψώνεται ο αμυντικός πύργος, όπου οι κάτοικοι είχαν σαν καταφύγιο σε περίπτωση επίθεσης. Οι δρόμοι είναι στενοί και πέτρινοι και συνδέονται με την κεντρική πλατεία. Σε μικρές αποστάσεις υπάρχουν εγκάρσιες στοές που υποστηρίζουν τις κατασκευές, καθώς επίσης και τους θόλους και τις στοές που υποστηρίζουν τα δωμάτια. Ο λειτουργικός χαρακτήρας των σπιτιών υποστηρίζει την άμυνα κι έτσι οι κάτοικοι ήταν ικανοί να μετακινούν τις σκεπές χωρίς να φαίνονται. Το σχήμα των τεσσάρων πλευρών αυτών των σπιτιών, η χονδρή δομή τους, το αμυντικό σύστημα, οι γκρι τοίχοι, οι μικρές περιοχές για γενική χρήση και η σχέση με τα άδενδρα, φυσικά περίχωρα πείθουν τους επισκέπτες ότι τα μεσαιωνικά χωριά της Χίου χτίστηκαν με βάση ένα σταθερό σχέδιο, το οποίο πιθανότατα να είχε υποβληθεί από τους Γενοβέζους.
Στο Πυργί και στο Λιθί, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα ξυστά στις προσόψεις των σπιτιών. Αυτή είναι μια τεχνική σκαλίσματος με το χέρι γεωμετρικών μοτίβων σε άσπρο και μαύρο σε γύψο. Βασίζεται σε γύψο- άμμος που εφαρμόζεται στον τοίχο προσεκτικά βαμμένο άσπρο και στη συνέχεια σκαλίζονται τα γεωμετρικά σχέδια. Αυτά τα ξυστά, που θυμίζουν το ιταλικό Sgraffito, ένα τύπο διακόσμησης που πηγάζει από τη Γένοβα, κάνουν το Πυργί μοναδικό.
Ένα αξιοσημείωτο μνημείο στην περιοχή είναι η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων. Η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων ανήκει στο νησιωτικό οκταγωνικό σύστημα με τρούλο και είναι αντίγραφο του καθολικού της Νέας Μονής. Αποτελεί ένα πολύ καλά διατηρημένο βυζαντινό μνημείο, πλούσια διακοσμημένο εξωτερικά με σχέδια τούβλων. Το εσωτερικό καλύπτεται με τοιχογραφίες που έχουν φτιαχτεί από τον Αντώνιο Δομέστιχο από την Κρήτη, το 1665. Μια επιγραφή πάνω από την κύρια είσοδος της εκκλησίας μας πληροφορεί ότι ο μοναχός Συμεών, ο οποίος αργότερα έγινε ο μητροπολίτης στην επισκοπεία της Χίου ανήγειρε την εκκλησία από τις βάσεις της το 1564. Αυτό προφανώς αναφέρεται στην αποκατάσταση του μνημείου αφού τα αρχιτεκτονικά και μορφολογικά χαρακτηριστικά του οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ανεγέρθηκε στα μέσα του 14ου αιώνα.
Παραδοσιακά πανηγύρια πραγματοποιούνται πολλές φορές στη διάρκεια του έτους, από τα οποία ξεχωρίζει εκείνο του Δεκαπενταύγουστου, που αποτελεί και χριστιανική αργία.

www.chiosonline.gr